ริว การเกร็งของกล้ามเนื้อ วิธีป้องกันและรักษาอย่างไรให้ไวที่สุด
อัปเดตล่าสุดเมื่อวันที่ พ.ค. 3, 2018 ประมาณเวลาการอ่าน: 4 นาที
ตะคริว คือการหดและเกร็งตัวของกล้ามเนื้อส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกายอย่างกระทันหัน พบมากที่สุดคือตะคริวกล้ามเนื้อขา ผู้ที่เคยมีประสบการณ์การเป็นตะคริวนั้นทราบดีถึงความเจ็บปวดเมื่อกล้ามเนื้อบีบตัวแน่นจนไม่สามารถขยับเขยือนขาได้เลย แม้จะเกิดขึ้นเพียงไม่กี่นาทีเท่านั้น ซึ่งการสูญเสียการควบคุมกล้ามเนื้อไปเพียงไม่กี่อึดใจนี้น่ากลัวที่สุด หากเกิดขึ้นตอนที่ร่างกายต้องเคลื่อนไหวอย่างระมัดระวังเป็นพิเศษ เช่น ในขณะว่ายน้ำ หรือเล่นกีฬาโลดโผน ตะคริวจึงเป็นหนึ่งในภัยร้ายที่สามารถคร่าชีวิตเราได้รวดเร็วไม่แพ้โรคติดต่อชนิดอื่นๆเลย
1. กล้ามเนื้อทำงานหนัก หรืออยู่ในท่าที่ผิดปกติ
ตะคริวกล้ามเนื้อขามักเกิดขึ้นหลังจากการออกกำลังกายเป็นเวลานาน ยืนบนพื้นที่แข็งมาก นั่งท่าเดิมนานๆ หรือนอนในลักษณะที่ขาไม่ได้เหยียดคลาย พฤติกรรมเหล่านี้ทำให้กล้ามเนื้อเกิดความล้ามากและเกร็งตัวในที่สุด
2. ร่างกายได้รับแร่ธาตุหรือน้ำที่ไม่เพียงพอ
ปัจจัยหนึ่งที่พบมากในผู้ที่เป็นตะคริวคือการขาดแร่ธาตุและน้ำในร่างกาย ซึ่งมักเกิดขึ้นกับสตรีมีครรภ์ เพราะแร่ธาตุที่จำเป็น เช่น แคลเซียม และ แมกนีเซียม ถูกดึงไปใช้ในการพัฒนาการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ อีกทั้งการตั้งครรภ์นี้ยังกดกระเพาะปัสสาวะให้ต่ำลงกว่าปกติ ทำให้ปัสสาวะบ่อยครั้งมากและนำมาซึ่งการขาดน้ำ
3. สัมผัสกับความเย็นนานๆ
กล้ามเนื้อก็เหมือนกับผิวหนังของเรา เมื่อสัมผัสความเย็นจะทำให้หดตัวอย่างรวดเร็วจนรู้สึกแน่นและตึงได้ ส่วนใหญ่แล้วตะคริวมักจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อสัมผัสอากาศหนาวมากหรือน้ำเย็นจัดเป็นเวลานาน
4. ปัญหาสุขภาพแทรกซ้อน
ปัญหาสุขภาพบางประเภทสามารถทำให้เกิดตะคริวได้ เช่น ปัญหาการหมุนเวียนเลือดต่างๆ โรคไต โรคไทรอยด์ และโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง
5. ผลข้างเคียงจากการใช้ยา
การที่กล้ามเนื้อหดเกร็งอาจเป็นผลข้างเคียงมาจากการรับประทานยาบางกลุ่ม เช่น กลุ่มยาระงับอาการทางจิต ยาคุมกำเนิด ยาขับปัสสาวะ ยาสลายไขมันในเลือด และสเตอรอยด์
[caption id="" align="aligncenter" width="640"] เมสซี่เจ หลังช่วยกดเท้าติมอร์เลสเต ขณะเป็นตะคริว[/caption]
ตะคริวที่ต้นขาด้านหน้า: ยืนหันหน้าเข้าหากำแพงหรือนอนคว่ำหน้าลงบนพื้น จากนั้นใช้มือพับขาข้างที่ปวดเข้าหาตัวจากทางด้านหลัง กล้ามเนื้อบริเวณหน้าขาจะรู้สึกตึง ยืดค้างไว้จนกว่าอาการปวดจะหาย
ตะคริวที่ต้นขาด้านหลัง: นอนหงายและเหยียดขาขึ้นในมุมตั้ง จากนั้นงอข้อเท้าเข้าหาตัว แล้วใช้มือดึงขาข้างที่ยกเข้าหาตัวให้มากที่สุดจนรู้สึกตึง ดึงค้างไว้จนกว่าอาการปวดจะหาย
ตะคริวที่น่อง: นั่งลงบนพื้นและเหยียดขาไปด้านหน้าให้ตรง จากนั้นใช้มืองอปลายเท้าเข้าหาตัวจนรู้สึกตึงที่บริเวณน่อง ควรทำค้างไว้จนกว่าจะรู้สึกว่ากล้ามเนื้อจะคลายตัวแล้ว
หลังจากที่อาการปวดทุเลาลงหรือหายไปแล้วให้นวดเบาๆเพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อฟื้นตัวเร็วขึ้น
ในกรณีที่เป็นตะคริวในขณะว่ายน้ำ หากขาสามารถแตะพื้นสระน้ำได้ให้หยุดยืนและนวดกล้ามเนื้อ แต่หากอยู่ในตำแหน่งที่ลึก ให้หงายตัวขึ้นและลอยยู่ที่ผิวน้ำ จากนั้นยืดขาออกในลักษณะที่ไม่เกร็งมาก งอข้อเท้าเข้าหาตัว และทำค้างไว้จนหายดี
ประคบเย็น: ใช้น้ำแข็งหรือแผ่นเจลแช่แข็งประคบไว้ในบริเวณที่ปวด โดยมีผ้าสะอาดขั้นระหว่างอุปกรณ์ประคบเย็นและผิวหนัง การประคบเย็นจะช่วยให้รู้สึกชาและบรรเทาอาการปวดลงได้จนกว่ากล้ามเนื้อจะคลายตัว
ดื่มน้ำให้มาก: น้ำและเครื่องดื่มสำหรับการเล่นกีฬาก็สามารถคลายตะคริวได้ เนื่องจากมีส่วนประกอบของเกลือแร่
5 สาเหตุหลักที่ทำให้เกิดตะคริว
สาเหตุของการเป็นตะคริวยังไม่ได้รับการยืนยันอย่างชัดเจนนัก จากการสำรวจพบว่าตะคริวเกิดขึ้นในช่วงเวลาที่แตกต่างกันออกไป บ้างก็เกิดขึ้นในขณะที่ออกกำลังกาย บ้างก็เกิดขึ้นในขณะที่นอนอยู่เฉยๆ และบางคนเป็นตะคริวติดต่อกันหลายครั้งมากในช่วงระหว่างการตั้งครรภ์ ทำให้หาคำสรุปจากการสำรวจได้ยาก แต่โดยคร่าวๆแล้วแพทย์ชี้ว่าการเป็นตะคริวมักมีความเกี่ยวเนื่องกับปัจจัยดังต่อไปนี้...1. กล้ามเนื้อทำงานหนัก หรืออยู่ในท่าที่ผิดปกติ
ตะคริวกล้ามเนื้อขามักเกิดขึ้นหลังจากการออกกำลังกายเป็นเวลานาน ยืนบนพื้นที่แข็งมาก นั่งท่าเดิมนานๆ หรือนอนในลักษณะที่ขาไม่ได้เหยียดคลาย พฤติกรรมเหล่านี้ทำให้กล้ามเนื้อเกิดความล้ามากและเกร็งตัวในที่สุด
2. ร่างกายได้รับแร่ธาตุหรือน้ำที่ไม่เพียงพอ
ปัจจัยหนึ่งที่พบมากในผู้ที่เป็นตะคริวคือการขาดแร่ธาตุและน้ำในร่างกาย ซึ่งมักเกิดขึ้นกับสตรีมีครรภ์ เพราะแร่ธาตุที่จำเป็น เช่น แคลเซียม และ แมกนีเซียม ถูกดึงไปใช้ในการพัฒนาการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ อีกทั้งการตั้งครรภ์นี้ยังกดกระเพาะปัสสาวะให้ต่ำลงกว่าปกติ ทำให้ปัสสาวะบ่อยครั้งมากและนำมาซึ่งการขาดน้ำ
3. สัมผัสกับความเย็นนานๆ
กล้ามเนื้อก็เหมือนกับผิวหนังของเรา เมื่อสัมผัสความเย็นจะทำให้หดตัวอย่างรวดเร็วจนรู้สึกแน่นและตึงได้ ส่วนใหญ่แล้วตะคริวมักจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อสัมผัสอากาศหนาวมากหรือน้ำเย็นจัดเป็นเวลานาน
4. ปัญหาสุขภาพแทรกซ้อน
ปัญหาสุขภาพบางประเภทสามารถทำให้เกิดตะคริวได้ เช่น ปัญหาการหมุนเวียนเลือดต่างๆ โรคไต โรคไทรอยด์ และโรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง
5. ผลข้างเคียงจากการใช้ยา
การที่กล้ามเนื้อหดเกร็งอาจเป็นผลข้างเคียงมาจากการรับประทานยาบางกลุ่ม เช่น กลุ่มยาระงับอาการทางจิต ยาคุมกำเนิด ยาขับปัสสาวะ ยาสลายไขมันในเลือด และสเตอรอยด์
[caption id="" align="aligncenter" width="640"] เมสซี่เจ หลังช่วยกดเท้าติมอร์เลสเต ขณะเป็นตะคริว[/caption]
การรับมือกับตะคริว
นักกายภาพบำบัดและนักกีฬาหลายท่านได้ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการรับมือกับตะคริวไว้ดังนี้ ซึ่งเราสามารถเลือกปฏิบัติเพียงอย่างใดอย่างหนึ่งหรือผสมผสานเทคนิคเหล่านี้เข้าด้วยกันก็ได้1. ยืดกล้ามเนื้อและนวด
ลักษณะการยืดกล้ามเนื้อนั้นขึ้นอยู่กับบริเวณที่เป็นตะคริวตะคริวที่ต้นขาด้านหน้า: ยืนหันหน้าเข้าหากำแพงหรือนอนคว่ำหน้าลงบนพื้น จากนั้นใช้มือพับขาข้างที่ปวดเข้าหาตัวจากทางด้านหลัง กล้ามเนื้อบริเวณหน้าขาจะรู้สึกตึง ยืดค้างไว้จนกว่าอาการปวดจะหาย
ตะคริวที่ต้นขาด้านหลัง: นอนหงายและเหยียดขาขึ้นในมุมตั้ง จากนั้นงอข้อเท้าเข้าหาตัว แล้วใช้มือดึงขาข้างที่ยกเข้าหาตัวให้มากที่สุดจนรู้สึกตึง ดึงค้างไว้จนกว่าอาการปวดจะหาย
ตะคริวที่น่อง: นั่งลงบนพื้นและเหยียดขาไปด้านหน้าให้ตรง จากนั้นใช้มืองอปลายเท้าเข้าหาตัวจนรู้สึกตึงที่บริเวณน่อง ควรทำค้างไว้จนกว่าจะรู้สึกว่ากล้ามเนื้อจะคลายตัวแล้ว
หลังจากที่อาการปวดทุเลาลงหรือหายไปแล้วให้นวดเบาๆเพื่อช่วยให้กล้ามเนื้อฟื้นตัวเร็วขึ้น
ในกรณีที่เป็นตะคริวในขณะว่ายน้ำ หากขาสามารถแตะพื้นสระน้ำได้ให้หยุดยืนและนวดกล้ามเนื้อ แต่หากอยู่ในตำแหน่งที่ลึก ให้หงายตัวขึ้นและลอยยู่ที่ผิวน้ำ จากนั้นยืดขาออกในลักษณะที่ไม่เกร็งมาก งอข้อเท้าเข้าหาตัว และทำค้างไว้จนหายดี
2. วิธีประคบร้อน และประคบเย็น
ประคบร้อน: ใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นหรือแผ่นประคบร้อนกดลงไปในบริเวณที่ปวด ความร้อนจะช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัวได้เร็วขึ้นประคบเย็น: ใช้น้ำแข็งหรือแผ่นเจลแช่แข็งประคบไว้ในบริเวณที่ปวด โดยมีผ้าสะอาดขั้นระหว่างอุปกรณ์ประคบเย็นและผิวหนัง การประคบเย็นจะช่วยให้รู้สึกชาและบรรเทาอาการปวดลงได้จนกว่ากล้ามเนื้อจะคลายตัว
3. การรับมือตะคริวด้วยวิธีอื่นๆ
รับประทานยาแก้ปวด: โดยรับประทานตามที่ระบุไว้บนฉลาก หรือตามที่แพทย์จัดไว้ให้ในกรณีที่เป็นตะคริวบ่อยครั้งและได้เคยปรึกษาแพทย์แล้วดื่มน้ำให้มาก: น้ำและเครื่องดื่มสำหรับการเล่นกีฬาก็สามารถคลายตะคริวได้ เนื่องจากมีส่วนประกอบของเกลือแร่
วิธีป้องกันการเป็นตะคริว
- หมั่นยืดกล้ามเนื้อเป็นประจำ โดยเฉพาะก่อนออกกำลังกาย และก่อนเข้านอน
- ออกกำลังกายอย่างพอดี ไม่หักโหม
- สวมใส่รองเท้าที่นุ่มและมีความยืดหยุ่นพอสมควร
- รับประทานอาการที่อุดมไปด้วยแร่ธาตุกลุ่ม แคลเซียม โพแทสเซียม และแมกนีเซียม
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ
- หากกำลังรับประทานยากลุ่มที่อาจทำให้เกิดตะคริวได้ ให้ปรึกษาแพทย์เพื่อขอรับยาขนิดอื่นแทน
